ADLİ TIP UZMANI'NIN GÖRÜŞ AÇISINDAN SIÇANLARDAKİ DENEYSEL FOKAL BEYİN İSKEMİSİNİN MAKROSKOBİK VE MİKROSKOBİK BULGULARININ TANIMLANMASI

Tatlısumak E, İnan S, Aşırdizer M, Apaydın N,

Hayretdağ C, Köse C, Tekdemir İ.

Xth National Anatomy Congress with International Participation. September 6-10,2006, Bodrum-Turkey. Neuroanatomy. 2006; 5 (Suppl. 2): 4.

ÖZET

Stroke batı dünyasındaki ölüm sebepleri arasında 3. sırada yer almakta olup, dünyadaki tüm ölümlerin %10 u stroke sonucu meydana gelmektedir. Adli tıp uzmanları için stroke hastalarında patolojik olayların meydana geliş zamanının tanımlanması paha biçilmez değerdedir. Bu çalışmanın amacı deneysel kalıcı fokal iskemili hayvan modellerinde meydana gelen makroskobik ve mikroskobik değişikliklerin şemasını tanımlamaktır. Bu çalışmada 250-350 g ağırlığında erkek Wistar sıçanlar kullanıldı. Hayvanlar ketamine ve medetomidine ile anesteziye tabi tutuldu. Sütür tıkama yöntemi ile kalıcı fokal iskemi sağlandı. Hayvanlar 1.5, 3, 6, 12, 24, 72 saat zaman dilimlik ve sham olmak üzere  7 araştırma grubuna (n=4) ayrıldı. Beyinler zaman dilimi tanımlaması sonunda çıkarıldı. Çıkarılan beyinlerden belirli lezyon gözlenenler çalışmada kullanıldı. Beyinlerin resimleri kaydedildi. Daha sonra beyin örnekleri %10 luk formalinde 24 saad fiske edildi ve rutin parafin yöntemi uygulandı. Fronto parietal korteksten 5 µm lik kesitler alınarak hematoxilen-eosin (H.E.) ile boyandı ve ışık mikroskobu altında değerlendirildi.

Lezyonlar frontoparietal kortekste pembe alanlar olarak gözlendi. Beyinlerin çıplak gözle araştırmasında araştırıcıların gözlemlerine göre 24 saatlik periyoda kadar infarkt alanı genişlemiş ve koyulaşmışken hayvanlar arasında bir çok varyasyon bulunması nedeniyle  72 saatte infarkt soluk olarak görüldü. Çıplak gözle 1.5 saat ve 72 saat periyotlarında ödem gözlenemedi. Ödem 6, 12 ve 24. saatlerde izlendi. Araştırıcıların izlemine göre maksimum ödem 24. saatte idi.

Mikroskobik olarak infarkt çekirdeği kortekte değerlendirildi. Tüm hayvanlarda III den V e kadar olan tabakalar belirgin olarak etkilenmişti. 1.5 saatte bir kısmında stoplazması şişmiş, diğer kısmında ise çekirdek ve stoplazması büzüşmüş iki tip nöron gözlendi. Glial hücrelerde şişme ve astrositik proçesler bu zaman diliminde görülen diğer değişikliklerdi. 3 saatte bir önceki bulgulara ek olarak nöronlarda triangulasyonlar izlendi. Bazı nöronlarda nükleuslarında piknoz ve karyoreksis  6. saatte ayırd edilen değişikliklerdi. Eozinofilik arka planda yaygın solgunluk vardı. Alanda birkaç polimorfonüklear lökosit (PNL) infiltrasyonu mevcuttu. 12 saatte eosinofilik stoplazmalı ve piknotik nukleuslu nöronlar (kırmızı nöronlar) görüldü. Aksonal şişme ve PNL lerin sayısında belirgin artış izlendi. 24 saatte nöronların sayısı azalırken kırmızı nöron sayısı hızla artmıştı.. Dendritlerde vakuolleşme izlendi. PNL ler çoğunlukla bu bölgeyi terk etmişti.  Astrositler artmıştı. Pannekroz 72 saatte gözlendi. Kırmızı nöronlar halen mevcuttu.. Astrositlerin sayısı belirgin olarak artmıştı. Sham operasyonuna tabi tutulan hayvanlarda beyin histolojisi normal olarak izlendi.

Bu çalışmanın sonuçları, stroke ölümlerinin zamanlarının tayininde adli araştırıcılar tarafından kullanılabilecek önemli ipuçları sunmaktadır. 

Anahtar kelimeler: adli patoloji, deneysel fokal beyin iskemisi, sıçanlar.