TIP FAKÜLTESİ ÖĞRETİM ÜYELERİ
ARASINDA ÇOCUK KOLTUĞU VE EMNİYET KEMERİ KULLANIM YAYGINLIĞI
Koçak A, Aktaş EÖ, Zeyfeoğlu Y.
Trafik 2000 Sempozyumu. Ondokuz Mayıs Üniversitesi & Samsun Emniyet Müdürlüğü, Samsun-2000.
Sempozyum Özet Kitabı.
ÖZET
Giriş: Ülkemizin en önemli sorunlarından birisi çok sayıda insan kaybına, yaralanmasına ve
çok büyük maddi hasara neden olan trafik kazalarıdır.
Emniyet kemeri (EK) takma zorunluluğu bir çok ülkede olduğu gibi ülkemizde de vardır. Ancak ne
ilginçtir ki bu zorunluluk sadece önde yolculuk yapanlar için geçerlidir. Bir kaza anında sanki gizli bir elin
arkada oturan yolcuları ve çocukları koruduğu düşünülmektedir. Fakat yapılan araştırmalarda
bir trafik kazasında ölümcül travmalar özellikle araç içinde bağlı olmayanlarda meydana gelmektedir.
Çocukları araç içinde sabit tutacak çocuk koltukları (ÇK) kullanımı ülkemizde çok düşüktür ve araç
koltuğu üreten tek firma dahi bulunmamaktadır. EK’leri sadece erişkinlere göre dizayn edilmiştir.
Bunun anlamı; önde oturanlar EK’i ile bağlanarak kendilerini kazaya karşı güvence altına almakta
ancak, aynı araca bindirdiğimiz çocuğumuzu ya da çocuklarımızı yani hayatta en değer verdiğimiz
kişileri belkide göz göre göre ölüme kendi ellerimizle götürmekteyiz. Bu durumda çocukların ve arkada oturanların
emniyetine hiç değer verilmemesinin mantıklı bir açıklaması olamaz.
Materyal-Metod: Bu çalışmada Türkiye’de otomobil ÇK kullanım yaygınlığını
tespit etmeye yönelik şimdiye kadar hiç yapılmamış bir ön çalışma planlanmış ve bu
amaçla özellikle toplumun eğitim ve kültür düzeyi en yüksek kesimi kabul edilen ve sağlıkla uğraşan
tıp fakültesi öğretim üyeleri seçilmiştir. Ege Ünv. Tıp Fakültesinde görev yapan toplam 530 öğretim
üyesinden sistematik orantılı örnekleme yöntemi ile; Türkiye’de ÇK kullanım prevelansının %10
olduğu hipotezi kurularak, 96 öğretim üyesine 13 sorudan oluşan anket uygulanmıştır. Ankete
verilen cevaplar SPSS programına yüklenerek istatistiksel testler uygulanmıştır.
Sonuçlar: Ankete katılan öğretim üyelerinin 65’i erkek (%67,7), 31’i kadındır
(%32,3). Anket 7,61 olup, katılımcıların 91’i
evli, 3’ü bekar ve±grubunun
yaş ortalaması 42,3 2’si boşanmış olduklarını
belirtmiştir. Katılımcıların %85,4’ü il merkezinde, %14,6’sı ise ilçe merkezinde
oturmaktadır. Ankette yöneltilen EK’ni ne sıklıkta kulanıyorsunuz sorusuna katılımcıların
%78,1’i her zaman yanıtını verirken %20,8’i sadece uzun yolculuklarda, %1’i ise arasıra
EK’i kullandığını 0,81 yıl olup, aktif ± belirtmiştir. Ankete katılan
grubun ehliyet süresi 3,4 ± 1,05
yıl olarak bulunmuştur. Katılımcıların ± araç kullanma süreleri 3,13 %46.9’u
araba alırken güvenliği ön planda düşündüğünü belirtirken, %30,2’si güvenlik ile birlikte konfor
ve lükse de önem verdiklerini belirtmişlerdir. Anket grubundakilerden araba sahibi olanların %40,6’sının
araçlarında hava yastığı bulunmazken, %59,4’ünde bir veya daha fazla hava yastığı
(HY) bulunmaktadır. Ankete katılan öğretim üyelerinin 58 tanesinin tek, 35 tanesinin iki ve 1 tanesinin
üç çocuğu bulunmaktadır. Çocuklu öğretim üyelerinin seyahatleri sırasında çocuklarını araç
içinde nerede oturttukları sorulduğunda; sadece %30,2’sinin ÇK kullandığı, %33.3’ünün
çocukları arka koltukta sağ veya solda oturtarak seyahat ettikleri görülmüştür. ÇK kullanmama nedenleri
arasında ilk sırayı Türkiye’de yaygın olmaması alırken, katılımcılardan
%37,5’i soruya yanıt vermemiştir.
Öneriler: Çocukların 12 yaşına kadar kesinlikle çocuk koltuğunda veya yükselticide arkada bağlanarak
taşınmalarını ve arkada oturanların yani araç içinde kaç kişi yolculuk ediyorsa mutlak surette
bağlanmalarını zorunlu hale getiren yasal düzenlemelerin çok acil çıkartılması gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Otomobil çocuk koltuğu, Yükseltici, Emniyet kemeri, Adli otomotiv, Trafik kazası.